Tìm hiểu về tình hình thị trường thông tin di động: Khi đại gia tháo chạy

Thời điểm SK Telecom tuyên bố ngừng đầu tư vào S-Fone thì nhà mạng này cho biết tổng thuê bao đạt 7,3 triệu. Còn với Beeline, tổng thuê bao được công bố với cơ quan chức năng là khoảng 6 triệu, tuy nhiên, báo cáo của VimpelCom cho là chỉ gần 3 triệu, và có thể số thuê bao phát sinh cước còn ít hơn, vì thế mới khiến Beeline gặp khó khăn về vốn đến như vậy. 

Thất bại được báo trước

Khi VimpelCom công bố đầu tư vào Việt Nam vào tháng 7/2008, giới thông tin di động tại đây không lấy làm chú ý lắm vì trên thực tế khi ấy S-Fone, “đứa con” của SK Telecom và SPT, đang èo uột, không biết còn chịu đựng được tới khi nào.

Đến tháng 7/2009, khi Beeline chính thức khai trương, cung cấp dịch vụ tại Việt Nam, giới quan sát không thấy nhà mạng này có chương trình kinh doanh gì đột phá, trong khi đó S-Fone tiếp tục lún sâu vào khủng hoảng khi SK Telecom không muốn tiếp tục rót vốn vào mạng di động đang thua lỗ và không thấy có gì sáng sủa.

Và chỉ khoảng một năm sau khi khai trương, Beeline đình đốn hoạt động. Khi ấy, VimpelCom (Nga) được cho là đã góp vốn bằng tài sản và tiền lên đến 267 triệu USD, chiếm đến 40% cổ phần trong liên doanh Gtel Mobile cùng với 60% cổ phần còn lại thuộc Công ty CP Viễn thông di động Toàn Cầu (Việt Nam).

Đến tháng 12/2011, Beeline công bố VimpelCom tiếp tục đầu tư vào mạng di động này với khoản 500 triệu USD đến hết năm 2013. Trong đó, khoản đầu tư ban đầu 196 triệu USD nâng cổ phần VimpelCom nắm giữ từ 40% lên 49%.

Nếu tập đoàn này tiếp tục đổ vốn nữa, số cổ phần nắm giữ sẽ nâng lên 65% tại Gtel Mobile. Lộ trình này đã được hai bên thống nhất và muốn thực hiện phải được Chính phủ thông qua.

Thế nhưng, hôm 23/4 vừa qua, nhà mạng Beeline đã đưa ra thông báo bất ngờ: VimpelCom (Nga) rút khỏi liên doanh Gtel Mobile sau khi đã đồng ý bán lại 49% cổ phần cho Công ty Truyền dẫn và Dịch vụ hạ tầng Gtel với mức giá 45 triệu USD.

Thua lỗ tả tơi

Trong cuộc gặp gỡ báo chí tại Nha Trang ngày 10/12/2011, khi được hỏi về chỉ số ARPU (doanh thu bình quân/thuê bao/tháng) của mạng Beeline ra sao, ông Tổng giám đốc Michael Cluzel của Gtel cho rằng “ngang ngửa với các nhà mạng có ARPU trung bình tại Việt Nam”.

Tuy nhiên, đến bây giờ, điều này đã được làm rõ hơn theo báo cáo của VimpelCom trước cổ đông: Năm 2011, ARPU của Beeline chỉ đạt 0,7USD vào quý III và 0,9USD vào quý IV, trong khi ARPU của Beeline Campuchia từ 2 - 3USD, còn Beeline Lào đạt 4,9USD.

Theo các chuyên gia thị trường viễn thông, với mức ARPU 3USD các nhà mạng còn có thể đắp đổi, nhưng nếu dưới mức này thì bắt đầu gặp khó khăn. Còn nếu ARPU dưới mức 2 USD thì chắc chắn nhà mạng bị lỗ vì không thể thu hồi vốn đầu tư. Như vậy, với mức ARPU như trên, Beeline Việt Nam lỗ tả tơi.

Cũng theo báo cáo hoạt động kinh doanh của Tập đoàn VimpelCom, họ bị lỗ tới 527 triệu USD tại thị trường Việt Nam và Campuchia tính đến hết năm 2011.

Ở Việt Nam, dù số lỗ không được công bố nhưng cộng hai khoản đầu tư trước (267 triệu USD) và sau (196 triệu USD) thì tổng đầu tư của VimpelCom bằng tiền và tài sản đã lên đến tương đương 463 triệu USD.

Bán lại 49% cổ phần để thu về khoản tiền tươi 45 triệu USD, coi như Beeline mất nặng với mức trên 410 triệu USD. Tất nhiên, mức lỗ này cũng có thể được giảm bớt nếu số tài sản VimpelCom đưa vào liên doanh được định giá với mức giá hời.

Thời điểm SK Telecom tuyên bố ngừng đầu tư vào S-Fone thì nhà mạng này cho biết tổng thuê bao đạt 7,3 triệu. Còn với Beeline, tổng thuê bao được công bố với cơ quan chức năng là khoảng 6 triệu, tuy nhiên, báo cáo của VimpelCom cho là chỉ gần 3 triệu, và có thể số thuê bao phát sinh cước còn ít hơn, vì thế mới khiến Beeline gặp khó khăn về vốn đến như vậy. 

Thua lỗ cũng là chuyện bình thường trong đầu tư kinh doanh, nhưng VimpelCom rút khỏi thị trường Việt Nam là vì họ không còn nhìn thấy tương lai thương hiệu Beeline tại đây, dù trước đó chưa lâu họ còn tuyên bố tăng đầu tư đến nửa tỷ USD.

Các nhà mạng nhỏ sẽ tồn tại được tới đâu khi đến hơn 95% thị phần đã nằm trong tay ba nhà mạng lớn là MobiFone, VinaPhone và Viettel? Họ chẳng khác nào như cá nằm trên thớt, chỉ chờ đến lúc nhà mạng lớn muốn “hạ thủ” lúc nào mà thôi.

Kinh doanh thất bại sẽ khiến những công ty gặp thua lỗ nại ra rất nhiều lý do khách quan để đổ lỗi, nhưng họ quên rằng quyết định đầu tư hay không đều bắt đầu từ chính họ. Chính vì thế, việc đổ lỗi quá nhiều cho chính sách là không sòng phẳng và nhằm biện minh cho sự kém cỏi dẫn đến thất bại mà thôi.

Thị trường Việt Nam đã có 8 giấy phép mạng di động được cấp nhưng chỉ có 7 nhà mạng khai trương dịch vụ, còn nhà mạng thứ 8 trên giấy phép là Đông Dương Telecom có lẽ đã ngán trước thực tế thị trường!