Cùng tìm hiểu về việc một đồng mừng, ba đồng lo

Trong danh sách này có rất nhiều sản phẩm Việt Nam có ưu thế cạnh tranh. “So với các nước, Việt Nam có ưu thế về mặt địa lý, chỉ cần tìm hiểu nhu cầu, đối chiếu với khả năng thực tế, DN Việt Nam sẽ tìm được hướng đi tốt. Điển hình là các thiết bị tinh thể lỏng, laser, quang học, sợi quang, cáp... là những sản phẩm TQ nhập siêu chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường nhập khẩu thế giới. Việt Nam có thể đẩy mạnh ở lĩnh vực này”, TS. Đức Hạnh tư vấn.

Kềm Nghĩa có thị trường khá vững tại Trung Quốc

Năm 1997, sau khi thất bại ở thị trường Đông Âu, Bita’s chạy sang TQ, tìm kiếm cơ hội ở thị trường này. Kết quả, Bita’s đã có hơn 15 năm gặt hái thành công ở thị trường TQ, cái nôi gia công giày dép toàn thế giới. Đây được xem là bước đi chiến lược cứu Bita’s khỏi nguy cơ thất bại ở thị trường nước ngoài.

Theo ông Đỗ Long, Chủ tịch Công ty CP Đầu tư Bình Tân, suốt từ đó đến nay, Bita’s luôn phát triển với tốc độ trên 30%/năm ở thị trường TQ, có đến 18 kênh tiêu thụ. Đặc biệt, giai đoạn trước khủng hoảng kinh tế (2007-2008), mức tăng trưởng của Bita’s ở TQ là 50-60%/năm. 

Từ thành công của Bita’s, có mặt tại hội thảo “Thị trường TQ, tiềm năng và cơ hội” do Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM tổ chức ngày 26/4 tại TP.HCM, TS. Trần Đức Hạnh, Trung tâm Hỗ trợ Hội nhập WTO TP.HCM, cho biết, mặc dù xuất siêu sang thị trường các nước nhưng TQ vẫn có những sản phẩm nhập siêu.

Cụ thể như nhiên liệu khoáng, dầu, thiết bị quang học, nhựa và các sản phẩm từ nhựa, dầu hạt, trái cây, ngũ cốc, hạt giống, cao su và các sản phẩm từ cao su, bột giấy, gỗ và các sản phẩm từ gỗ, vật liệu xenlulo... Tổng giá trị nhập siêu của TQ trong năm 2011 lên đến hơn 1.742 tỷ USD.

Trong danh sách này có rất nhiều sản phẩm Việt Nam có ưu thế cạnh tranh. “So với các nước, Việt Nam có ưu thế về mặt địa lý, chỉ cần tìm hiểu nhu cầu, đối chiếu với khả năng thực tế, DN Việt Nam sẽ tìm được hướng đi tốt. Điển hình là các thiết bị tinh thể lỏng, laser, quang học, sợi quang, cáp... là những sản phẩm TQ nhập siêu chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường nhập khẩu thế giới. Việt Nam có thể đẩy mạnh ở lĩnh vực này”, TS. Đức Hạnh tư vấn.

Thành công tại thị trường TQ gần đây còn có các sản phẩm của Kềm Nghĩa. Mất một quãng thời gian gián đoạn, mãi đến năm 2009 Kềm Nghĩa mới chọn được Công ty Tịnh Điểm làm nhà phân phối chính thức tại TQ cho mình và sản phẩm của Kềm Nghĩa hiện có mặt ở hầu hết các thành phố lớn ở thị trường này.

Ông Phạm Ngọc Ánh, Giám đốc Kinh doanh thị trường Đông Dương Công ty Kềm Nghĩa, tiết lộ: “Như tất cả các thị trường khác, để có thể xâm nhập thị trường TQ, điều kiện đầu tiên là phải giới thiệu sản phẩm thông qua các hội chợ để người dân ở đây “biết mặt”. Bước tiếp theo phải chọn được nhà phân phối uy tín. DN TQ thường không chú trọng công tác marketing cũng như tôn trọng bản quyền thương hiệu. Do đó, để giữ thương hiệu trên đất người, DN Việt phải hoàn tất các thủ tục đăng ký bảo hộ thương hiệu trước khi mang hàng sang TQ”. 

Ông Hàng Vay Chi, Tổng giám đốc Công ty CP Khu công nghiệp Việt Hương, là đơn vị khá thành công ở thị trường TQ, cho biết, dù khoảng cách trình độ sản xuất giữa DN Việt Nam và TQ còn cách xa nhau nhưng vẫn có những mặt hàng Việt Nam từ lâu đã trở thành quà tặng quý người TQ dành cho nhau, như: tôm khô, mực khô, tỏi, trái cây sấy, trái cây tươi...

“Chúng ta phải tập trung vào thế mạnh nguyên liệu, tiến đến chế biến để có thêm giá trị gia tăng cho nguyên liệu. bởi chỉ cần qua khâu chế biến, DN đã có thể tăng 15% lợi nhuận, sản lượng xuất khẩu cũng sẽ cao hơn”, ông Chi phân tích. 

“Chính vì mua bán tiểu ngạch, không có giấy tờ, chứng từ… nên rủi ro rất cao”, ông Huỳnh Văn Minh - Chủ tịch HUBA

“Không thể phủ nhận TQ là một thị trường tiềm năng, nhưng DN vẫn phải luôn cẩn trọng khi đến với thị trường này”, ông Huỳnh Văn Minh, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HIBA), cảnh báo. Thực chất, hằng năm, Việt Nam có thể xuất khẩu hàng hóa sang TQ với giá trị khoảng 35 tỷ USD.

Tuy nhiên, đây chỉ là bề nổi. Nếu tính thêm đường tiểu ngạch, con số này tăng lên rất nhiều. Chính vì mua bán tiểu ngạch, không có giấy tờ, chứng từ... nên rủi ro rất cao. Hiện DN TQ đang làm ăn với DN Việt Nam theo phương thức gối đầu và không thanh toán theo ngoại tệ là USD mà dùng nhân dân tệ.

Như vậy, ngoài việc thua thiệt do chênh lệch tỷ giá, với phương thức mua bán này, khi DN TQ ngưng thu mua thì kể như DN Việt Nam mất trắng số vốn đã gối đầu, không thể đòi được. Giải quyết vấn đề này không có lựa chọn nào khác ngoài con đường giao thương chính ngạch.